Podobne
- Strona startowa
- Holt Victoria Córki Anglii 14 Tajemnica jeziora więtego Branoka
- Krzysztof Karolczak, Współczesny terroryzm w wietle teorii Halforda Mackindera
- Jacq Christian wietlisty Kamień 03 Paneb Ognik
- wietlisty Kamień 03 Paneb Ognik Jacq Christian(1)
- wietlisty Kamień 01 Nefer Milczek Jacq Christian
- Aleksander więtochowski Liberum Veto
- Card Orson Scott Dzieci Umyslu (2)
- Sw. Jan od Krzyza DZIELA WSZY
- Adobe.Photoshop.7.PL.podręcznik.uzytkownika.[osloskop.net]
- Han Jenny Lato #2
- zanotowane.pl
- doc.pisz.pl
- pdf.pisz.pl
- adam0012.xlx.pl
Cytat
Do celu tam się wysiada. Lec Stanisław Jerzy (pierw. de Tusch-Letz, 1909-1966)
A bogowie grają w kości i nie pytają wcale czy chcesz przyłączyć się do gry (. . . ) Bogowie kpią sobie z twojego poukładanego życia (. . . ) nie przejmują się zbytnio ani naszymi planami na przyszłość ani oczekiwaniami. Gdzieś we wszechświecie rzucają kości i przypadkiem wypada twoja kolej. I odtąd zwyciężyć lub przegrać - to tylko kwestia szczęścia. Borys Pasternak
Idąc po kurzych jajach nie podskakuj. Przysłowie szkockie
I Herkules nie poradzi przeciwko wielu.
Dialog półinteligentów równa się monologowi ćwierćinteligenta. Stanisław Jerzy Lec (pierw. de Tusch - Letz, 1909-1966)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pomimo tych narzekań Budny znajduje na razie światło nadziei, gdyż są jeszcze Howad-iaszowie, którzy proroki żywią, są i setnicy, którzy naród Boży miłują i szkoły jemu budują529.Wrazz upływem czasu to światło nadziei systematycznie będzie gasło, czego świadectwem będą kolejnededykacje.Jeśli chodzi o pozostałe dwie edycje prac Budnego, to ApokrNT 1570 dedykacji nie posiada,a NTSzB 1589 jest zdefektowany na początku i nie da się ustalić, czy był komuś ofiarowany.5.Ukierunkowanie lektury Pisma Zwiętego występuje w pracach translatorskich Budnego natrzech poziomach: 1) krytyki tekstu zmierzającej do wybrania takiego wariantu, który potwierdzaobrane wcześniej stanowisko dogmatyczne; 2) przekładu, który przez dobór odpowiednich polskich526Zob.NTSzB 1574, k.a5r.527Zob.NTSzB 1574, k.a5v.528Zob.NTSzB 1574, k.a2v-3r.Cytat k.a3r.529NTSzB 1574, k.a5r. 262 odpowiedników słów hebrajskich czy greckich wywołuje zamierzone efekty polemiczne i aktuali-zujące tekst; 3) komentarza w postaci not marginalnych i przypisów końcowych.Jeśli chodzi o krytykę tekstu, Tor UMKdny wprowadził do NT kilka zmian o ogromnym zna-czeniu dogmatycznym.Oto kilka ważniejszych przykładów:W Ak 3, 23 (Sam zaś Jezus, rozpoczynając swoją działalność, miał lat około trzydziestu.Był, jakmniemano, synem Józefa.530) usunął słowa jak mnimano wyprowadzając stąd wniosek o natu-ralnym pochodzeniu Jezusa od Józefa:A ten to Jezus był jakmiarz trzydzieści lat naczynający będąc * syn Jozefów.A obok nota: Tu księgi i gr.i słowi.i łacin.nieniejsze przydawają: jako mnimano, ale iż to podrzut, czytaj o temprzypisek na końcu (NTSzB 1574, k.S3r).W Rz 9, 5 (Do nich należą praojcowie, z nich również jest Chrystus według ciała, Ten, który jestponad wszystkim, Bóg błogosławiony na wieki.Amen.) usunął słowo Bóg, co podważało trady-cyjne dogmaty chrystologiczne:Których ojcowie i z których Chrystus wedle ciała, który jest nad wszemi * błogosławiony na wieki.Amen.Obok nota: Dzisiejsze księgi mają: Bóg błogosławiony, ale Cyprian i Hiliarius tak czytają jako tu, czytaj przypi-ski (k.i7v-8r).W 1 Tm 3, 16 nie oparł się na lekcji greckiej (kai.o`mologoume,nwj me,ga evsti.n to.th/j euvsebei,asmusth,rion\ qeo,j evfanerw, evn sarki,), ale poszedł za wersją łacińską tłumacząc:qhWielka jest tajemnica nabożeństwa, która się objawiła w ciele (NTSzB 1574, k.t8r).Wybór ten ma wyrazny podtekst dogmatyczny, gdyż podważa tajemnicę wcielenia.Z 1 J 5, 7-8 usuwa (słusznie) trynitarny dodatek zwany comma joanneum.Opuszcza wers 1 J 5, 20, w którym Jezus nazywany jest prawdziwym Bogiem.531Oczywiście każdą lekcję krytyk obszernie uzasadniał w przypisach na końcu NTSzB 1574,sięgając po naukową argumentację.Trzeba otwarcie przyznać, że nie wszystkie wprowadzone przezniego poprawki były błędne (współczesna krytyka przyznaje mu rację np.w przypadku comma jo-anneum, czy tekstu 1 Kor 10, 9, który przetłumaczył: Ani kuśmy Pana., zamiast Chrystusa532),choć ich wybór spośród wielu możliwości nie był obiektywny.Aby uzasadnić swoją postawę religijną, Budny posługiwał się tendencyjnym sposobem prze-kładania, który miał potwierdzać jego teologię i budzić negatywne skojarzenia w stosunku do prze-530Dla porównania podajemy współczesny przekład wg BT.531Te i inne przykłady krytyki tekstu przez Budnego zob.H.Merczyng, dz.cyt., s.71-80; K.Górski, Studia., dz.cyt., s.165-169.532Dziś wg BT: I nie wystawiajmy Pana na próbę. 263 ciwników religijnych, szczególnie do Kościoła katolickiego.Oto kilka przykładów pochodzących zBSzB 1572 i ApokrNT 1570:W Rdz 1, 2 (a Duch Boży unosił się nad wodami) hebrajski zwrot myhiOla/ h;Wr przetłumaczył (namarginesie) przez wiatr Boży (podobnie w Rdz 8, 1; Iz 13, 19; 40, 7 wyjaśnia na marginesie, żezwrot duch Boży należy rozumieć jako wiatr), co korespondowało z poglądami Budnego, któryodrzucał Bóstwo i osobowość Ducha Zwiętego.Słowo lAav.oddawał jako jama lub grób (Hi 24, 19; Ps 6, 5; 30, 3), co podważało tradycyjnąnaukę o nieśmiertelności duszy, którą Budny uważał za rzecz wątpliwą i jeszcze nie rozstrzygnie-tą533.W sposób błędny, ze względów dogmatycznych, przetłumaczył Budny śledzony przez nas wróżnych przekładach tekst o prymacie Piotra:I Ja zaś mówię tobie: iż ty jesteś skalny, a na tej skale zbuduję mój zbór, i wrota piekielne nie przemogą jego(Mt 16, 18 ApokrNT 1570, BSzB 1572, k.11r).A ja lepak mówię tobie, iż ty jesteś skalny, a na tej skale zbuduję moję cerkew, a brony (sic) piekielne nie prze-mogą iej (Mt 16, 18 NTSzB 1574, k.D5v).Ty zwan będziesz Kefas, co się wykłada kamienny (J 1, 42 ApokrNT 1570, BSzB 1572, k.52v).Greckie lo,goj z Prologu Janowego przetłumaczył Budny, jako mowa (sermo), a nie jako słowo(verbum), co również miało swój podtekst dogmatyczny.Podobnych przykładów jest w pracach naszego biblisty więcej.534Kolejnym sposobem oddziaływania na czytelnika był u Budnego odpowiedni dobór słów pol-skich, które aktualizowały tekst.W tłumaczeniach pojawiają się: księża, zakonnicy i mnisi zamiastuczonych w piśmie (zob.So 1, 4 i nota; Ak 7, 30; 11, 53).Cel takiego zabiegu był oczywiście pole-miczny, np.:I ściągnę rękę moję na Jehudę, i na wszytki obywatele jeruszalimskie, wysiekę też z miejsca tego ostatek Bahala,imię kamarów (jego) z ofiarowniki (So 1, 4).nota: Kamarowie albo Kamarym tłumaczy się czerncowie, to jest którzy czarnego odzienia używają.Byli to naon czas słudzy Bahalowi, jako dziś są mniszy w Polszcze, albo czerncy na Rusi (nota do So 1, 4 BSzB 1572,k.460r).Zaś Faryzeuszowie i zakonnicy radę Bożą odrzucili przeciw sobie, nie pokrzczeni od niego (Ak 7, 30 BSzB1572, k.37v).U omawianego tłumacza możemy również spotkać zaadaptowanie szesnastowiecznych termi-nów dla wyrażenia realiów biblijnych.I tak znajdujemy tu podskarbiego (Iz 22, 15), wojewodę533Taki pogląd miał wyrazić podczas dysputy z jezuitami w 1589 r.w Połocku, zob.H.Merczyng, dz.cyt., s.109.534Zob.J.Kamieniecki, Zapiski., art.cyt., s.148-149; J
[ Pobierz całość w formacie PDF ]