Arystoteles Polityka

Podobne

Cytat

Do celu tam się wysiada. Lec Stanisław Jerzy (pierw. de Tusch-Letz, 1909-1966)
A bogowie grają w kości i nie pytają wcale czy chcesz przyłączyć się do gry (. . . ) Bogowie kpią sobie z twojego poukładanego życia (. . . ) nie przejmują się zbytnio ani naszymi planami na przyszłość ani oczekiwaniami. Gdzieś we wszechświecie rzucają kości i przypadkiem wypada twoja kolej. I odtąd zwyciężyć lub przegrać - to tylko kwestia szczęścia. Borys Pasternak
Idąc po kurzych jajach nie podskakuj. Przysłowie szkockie
I Herkules nie poradzi przeciwko wielu.
Dialog półinteligentów równa się monologowi ćwierćinteligenta. Stanisław Jerzy Lec (pierw. de Tusch - Letz, 1909-1966)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nikt inny bowiem nie wprowadził owych nowości co do wspólnego posiadaniadzieci i żon ani też co do wspólnych biesiad kobiet, lecz wszyscy raczej wychodząod rzeczy koniecznych.Niektórzy mianowicie uważają za rzecz najważniejszą dobre urządzeniestosunków własności, bo o nią powiadają wybuchają wszelkie zamieszki.Dlatego Faleas z Chalcedonu38 pierwszy wystąpił z pomysłem, że posiadłościobywateli powinny być równe.2.Przeprowadzenie tego w miastach nowo zakładanych uważał za rzecznietrudną; więcej kłopotu byłoby w miastach już istniejących, niemniej jednakwyrównanie byłoby według niego możliwe w bardzo szybkim czasie, jeślibybogaci dawali córkom posag, ale by go nie brali, biedni zaś nie dawaliby, leczbrali.Platon natomiast, pisząc swoje Prawa uważał, że należy tu pozostawić dopewnego stopnia swobodę, z tym jednak, że nikomu z obywateli nie byłoby wolnoposiadać więcej aniżeli pięciokrotność najmniejszej posiadłości, jak to jużpoprzednio wspomniałem39.3.Ci, którzy takie prawa stanowią, nie powinni by także i o tym zapominać,jak to dzieje się obecnie, że skoro się oznacza rozmiary majątku, to trzebaoznaczyć i liczbę dzieci.Bo jeżeli liczba dzieci jest za duża w stosunku dowielkości majątku, to wyłoni się konieczność zniesienia prawa, a niezależnie odtego zniesienia jest rzeczą niepożądaną, by z bogatych powstawało wielu biedaków;trudno bowiem przeszkodzić, by tacy ludzie nie byli siewcami niepokojów.4.%7łe zatem równość majątkowa ma pewne znaczenie dla wspólnoty państwowej,to rozumieli, jak się zdaje, także i niektórzy z dawnych prawodawców, jak np.Solon, który ustanowił prawo, istniejące i u innych, nie pozwalające nabywaćziemi w dowolnej ilości.Podobnie znów prawa zabraniają sprzedawać majątek; taknp.w Lokrach40 jest prawo zabraniające sprzedaży, jeśli się kto nie wykażeoczywistym nieszczęściem, jakie go spotkało, lub inne prawo nakazujące utrzymanieprastarych działek rolnych.(Zniesienie tego prawa w Leukas41 spowodowałoprzekształcenie ustroju w duchu nadmiernie demokratycznym; nie zdołano jużbowiem utrzymać zasady dostępu do urzędów według określonego cenzusumajątkowego.)38Faleas z Chalcedonu jest skądinąd zupełnie nieznany.Z tego, co Arystoteles o nim mówi, zdajesię wynikać, że był starszy od Platona, a może i od Hippodamosa.39Por.wyżej, 1265 b.40Arystoteles ma zapewne na myśli Lokry Epizefiryjskie (Epizephyrii) w południowej Italii, a nieplemię Lokrów w środkowej Grecji.41L e u k a s wyspa i miasto u wybrzeży Akarnanii. 355.Może nawet istnieć równość majątków, a jednak będą one albo za wielkie,tak że [właściciele] w gnuśność popadną, albo zbyt małe, tak że w nędzy żyć będą.Jasną zatem jest rzeczą, że prawodawca nie może poprzestać na ustanowieniurówności majątków, ale musi też wziąć pod uwagę średnią ich miarę.I w takimrazie jednak, jeśliby ktoś wszystkim średni majątek wyznaczył, nic się nieosiągnie, należy bowiem raczej wyrównywać namiętności aniżeli majątki, a to niejest możliwe, jeśli wychowanie obywateli przez prawa nie stanie na odpowiedniowysokim poziomie.6.Może jednak mógłby na to powiedzieć Faleas, że to właśnie i on sam mówi;co do dwóch rzeczy mianowicie winna, jego zdaniem, panować równość w pańs-twach: co do majątku i co do wychowania.Trzeba jednak powiedzieć, jakie tobędzie wychowanie, bo żaden z tego pożytek, jeśli się powie, że ma być ono jednoi to samo.Bo może być wychowanie i jedno, i to samo, a przecież tego rodzaju,że budzić będzie nadmierną żądzę czy to bogactw, czy zaszczytów, czy też razemjednych i drugich.7.A przy tym ludzie wszczynają zamieszki z powodu nie tylko nierównościmajątku, ale i godności, przy czym jednak w jednym i drugim wypadku biegrzeczy bywa wręcz przeciwny.Tłum bowiem burzy się z powodu nierównościmajątku, a możni z powodu godności, jeśli są one równo dla wszystkich dostępne;stąd i tu skarga:Równej czci zażywają, czy tchórz to, czy człowiek waleczny42.Ludzie popełniają jednak niegodziwości nie tylko z braku rzeczy koniecznych lekarstwo na to widzi [Faleas] w równości majątku, sądząc, że w takim razienikt z powodu zimna czy głodu nie pójdzie kraść czy grabić ale także i dlatego,aby używać życia i nie zamęczać się w pożądaniu.Bo jeśli ich pożądanie wychodzipoza rzeczy niezbędne, to dla zaspokojenia go popełniać będą niegodziwości, i tonie tylko dlatego, lecz także43, by zażywać beztroskich rozkoszy.8.Jakież są środki zaradcze w tych trzech wypadkach? Dla jednych będzie toniewielka posiadłość i pracowitość, dla drugich umiarkowanie, inni wreszcie, jeślizechcą w swej duszy szukać radości, nie znajdą w niczym lepszego oparcia jakw filozofii; inne bowiem możliwości używania wymagają współdziałania ludzi.Największych przecież niegodziwości dopuszczają się ludzie z nadmiernej żądzyużywania, a nie z braku rzeczy koniecznych.Tak np.nikt nie sięga po władzętyrana dlatego, by nie marznąć; stąd i chwała wielka czeka nie tego, co zabijazłodzieja, ale tego, co [usunie] tyrana.Toteż ta forma ustroju, jaką Faleasprzedstawia, może zaradzić drobnym tylko niesprawiedliwościom.9.Ponadto przeważna część jego pomysłów ma na celu takie urządzeniestosunków, w których obywatele sami rządziliby się dobrze; a przecież trzeba42Iliada IX 319.43Tekst tu niepewny [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

trendy-girls.htw.pl